Rolniku! Nie daj się kleszczom

„Rolniku nie daj się kleszczom!” – tak brzmi hasło kolejnej kampanii prewencyjnej KRUS, której celem jest profilaktyka chorób odkleszczowych, obecnie najczęściej odnotowywanych chorób zawodowych rolników.

Kleszcze większości z nas kojarzą się z lasami, ale spotykamy je niemal wszędzie: na łąkach, pastwiskach, nad rzekami i jeziorami, w zaroślach a nawet na trawnikach w miastach i we wsi. Wiosenny wysyp tych pajęczaków odnotowany jest obecnie na terenie całego kraju. Aktywność  kleszczy występuje między majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się w czasie żerowania nimf – od maja do sierpnia. Kleszcz są stawonogami zaliczanym do pajęczaków, które są nosicielami wielu patogenów. Wzrost populacji kleszczy w ostatnich latach tłumaczony jest korzystnymi warunkami do ich rozwoju: ciepłe, wilgotne zimy oraz brak drapieżników polujących na te organizmy.
 
Borelioza jest chorobą najczęściej przenoszoną przez kleszcze, zwykle  jednak dochodzi do zarażenia także innymi chorobotwórczymi mikroorganizmami przenoszonymi przez te pajęczaki (tzw. koinfekcji). Borelioza (krętkowica kleszczowa) to groźna choroba zakaźna atakująca wiele narządów. Przebiega wieloetapowo, a każda jej faza daje inne objawy. Istnieje podejrzenie, że krętki wywołujące boreliozę mogą być przenoszone także przez owady m.in. gryzące muchy, komary, meszki, pchły. Krętki boreliozy atakują układ nerwowy (penetrują płyn mózgowo – rdzeniowy, mózg i opony mózgowo – rdzeniowe) krótko po zakażeniu, wpływając na zachowanie osoby zakażonej. Borelioza bywa więc mylona z wieloma chorobami np. chorobami psychicznymi, nerwicą, reumatoidalnym zapaleniem stawów, wadami serca, stwardnieniem rozsianym czy chorobą Alzheimera.



Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na przestrzeni ostatnich 10 lat odnotowała ponad dwukrotny wzrost liczby wypłaconych jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową zakaźną, boreliozą. W 2009 roku odnotowano 132 przypadki zakażenia tą chorobą, natomiast w 2019 roku – 282.

Rolnicy, podobnie jak leśnicy, z uwagi na miejsce i charakter pracy, są szczególnie narażeni na choroby odkleszczowe. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowaniu jest niedopuszczanie do pogryzienia przez tego pajęczaka. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad, które to ryzyko minimalizują.
Pamiętajmy o:
- szczelnym okrywaniu ciała (koszula z długim rękawem, zasłaniająca dekolt, spodnie z długimi nogawkami, długie skarpety, kryte buty, nakrycie głowy) – szczególnie podczas wykonywania prac na użytkach zielonych oraz w lesie i stosowaniu ubrań w jasnym kolorze, gdyż łatwiej na nich dostrzec kleszcze;
- niesiadaniu bezpośrednio na trawie, pniu itp.;
- chodzeniu po przetartych szlakach – unikaniu wysokich traw i zarośli;
- wzmożonej ostrożności w okresach szczególnej aktywności kleszczy, tj. między majem a listopadem;
- stosowaniu środków odstraszających kleszcze, tzw. repelentów;
- dokładnym sprawdzeniu całego ciała po powrocie do domu z miejsc, gdzie bytują kleszcze.

Uwaga!
Jeżeli na skórze znajdziesz żerującego kleszcza, usuń go jak najszybciej – samodzielnie, bądź u lekarza!
Jak usunąć kleszcza w domu?
- wysterylizować spiczastą pęsetę bądź kartę do usuwania kleszczy;
- uchwycić pajęczaka jak najbliżej powierzchni skóry;
- delikatnie, ale stanowczo pociągnąć przeciwnie do kierunku wkłucia i wyciągać, aż widoczna będzie jego głowa;
- po wyjęciu kleszcza umieścić go na kartce i sprawdzić, czy został usunięty w całości,
- miejsce po usunięciu kleszcza przemyć środkiem odkażającym,
- po usunięciu kleszcza dokładnie umyć ręce, najlepiej mydłem antybakteryjnym.

Uwaga!
W przypadku wystąpienia rumienia, opuchlizny lub objawów grypopodobnych należy jak najszybciej udać się do lekarza i koniecznie poinformować o pokąsaniu przez kleszcza!!!

Jeżeli istnieje podejrzenie, że kleszcz nie został usunięty w całości, lub po usunięciu występują jakiekolwiek niepokojące objawy, należy skonsultować się z lekarzem. Ważna jest obserwacja organizmu, ponieważ początkowe objawy boreliozy mylone są często ze stanami grypowymi. Charakterystycznym objawem zakażenia boreliozą jest rumień, który pojawia się na skórze, wokół miejsca ukąszenia.


Borelioza – choroba zawodowa rolników.
Rolnik (ubezpieczony w KRUS), po uzyskaniu decyzji Państwowego Inspektora Sanitarnego
o stwierdzeniu choroby zawodowej może ubiegać  się o:
- jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
- rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
 
Szczegółowe informacje o zapobieganiu oraz leczeniu boreliozy przedstawiono w załączonych publikacjach.

Informacje dotyczące ubezpieczenia społecznego rolników  oraz zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym można uzyskać na stronie www.krus.gov.pl