Prace konserwatorskie przy zabytkowej kapliczce – krzyżu przy ul. Leśnej w Brzeszczach.

Był w Brzeszczach w XIX wieku wiosenny zwyczaj chodzenia w dzień św. Marka procesją do krzyży. Do uroczystości przygotowywała się cała wieś, polecając następnie w modlitwie do Boga wschodzące zboża i prosząc o urodzajne plony lnu, konopi i ziemniaków, o odwrócenie suszy i gradobicia, zachowanie mieszkańców od głodowej śmierci, moru, wojny i ognia.
Na trzech krańcach wsi, u rozdroży, stały krzyże. Czwarte rozdroże, dziś skrzyżowanie ul. Leśnej z ul. Kościuszki, było puste, rozciągały się tam pola, z których widać było zamek oświęcimski, zamek w Lipowcu, kościółek w Lędzinach. Na tym właśnie czwartym rogu właściciele znacznej części tego terenu - Andrzej Tyrna wraz z żoną Anną - w 1850 r. postawili tenże krzyż kamienny z figurami Chrystusa, Matki Bożej i Świętych.

Figura to pomnik z piaskowca. Na cokole o wys. 35 cm znajduje się postument o wysokości ok. 105 cm. Na postumencie wznosi się graniastosłup o wys.220cm, uwieńczony kapitelem mocno występującym ze ścian graniastosłupa, odciętym wałkiem biegnącym wokoło. Nad kapitelem widnieje krzyż łaciński (ok. 170 cm wys.) z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego. Przy ścianach graniastosłupa (na konsolach zdobnych w wisiory) umieszczono w rzeźbie z frontu od południa posąg Matki Boskiej Bolesnej, od zachodu – św. Andrzeja, od wschodu - św. Annę z Najświętszą Marią Panną. U stóp Ukrzyżowanego Chrystusa umiejscowiono postać Marii Magdaleny. Rysunek ten jest wyraźny i staranny, choć wykonanie słabe.

Stan zachowania zabytkowej kapiczki-krzyża jest bardzo zły. Zniszczony i słabej jakości fundament nie gwarantuje stabilności kapliczki w dłuższej perspektywie (postępuje wychylenie od pionu). Na figurze występują liczne ubytki (m.in. twarz Matki Boskiej została mocno uszkodzona), zagrzybienia, pleśnie. Piaskowiec jest również mocno zabrudzony, a elementy metalowe są zabrudzone i zardzewiałe.

W ramach przygotowania kompleksowej konserwacji kapliczki sporządzono niezbędną dokumentację formalno-prawną i przeprowadzono badania konserwatorskie. Opracowany program prac konserwatirskich obejmuje: przycięcie i usunięcie krzewów utrudniających prowadenie prac, wykonanie odkrywki fundamentów, mechaniczne czyszczenie powiezchni kamienia z wykwitów biologicznych, usunięcie nieoryginalnych uzupełnień i wcześniejszych napraw, oczyszczenie powierzchni obiektu metodą strumieniowo-ścierną, dwukrotne odkażanie powierzchni rzeźby, odsolenie obiektu, wzmocnienie strukturalne kamienia, wykonanie rekonstrukcji brakujących fragmentów i ubytków figury i cokołu zaprawą mineralną, scalenie kolorystyczne wykonanych uzupełnień, wykonanie zabezpieczenia hydrofobowego, wykonanie dokumentacji fotograficznej i opisowej całego procesu konserwacji.


całkowita wartość projeku: 27.501,94 zł
pozyskana dotacja: 6.000 zł
termin realizacji projektu: październik 2016 rok