Zakończona konserwacja pomnika "Ku czci ofiar faszyzmu"

Prace konserwacyjne przeprowadzone były przez Firmę Konserwatorską Krak Artis z Krakowa, na podstawie opracowanego na zlecenie Gminy Brzeszcze i zaopiniowanego pozytywnie przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie "Programu prac konserwatorskich i restauratorskich". 

Stan zachowania pomnika był bardzo zły. Zniszczenia spowodowane były wieloma czynnikami - m. in. wynikającymi z wad wykonawczych (powstałych już w momencie wykonania elementów obiektu i późniejszych renowacji) oraz degradacji materiałów mineralnych (wynikających zarówno z wpływu czynników zewnętrznych, jest również zastosowania gorszych materiałów, słabszą jakością wykonania, wadami konstrukcyjnymi oraz zastosowaniem nieodpowiedniej konserwacji czy użyciem nieodpowiednich dodatków.)

Niemal na wszystkich elementach postumentu widoczne były rysy, pęknięcia i szczeliny, które z czasem poszerzały się i pogłębiały. Dodatkowo na całej powierzchni postumentu wyraźnie widoczne są rozległe obszary objęte skażeniem biologicznym- wykwity glonów i porostów. Korozja biologiczna związana jest z obecnością mikro i makroorganizmów, których rozwojowi sprzyja wysoka wilgotność i obecność wystarczającej ilości substancji odżywczych
Widoczne są także czarne nawarstwienia na powierzchni. W skład tych nawarstwień wchodzą zanieczyszczenia pyłowe pochodzące z powietrza, w tym sadza i inne substancje smoliste.

W ramach prac na wstępie wykonano szczegółowe badania konserwatorskie pomnika mające na celu określenie pierwotnego wykończenia pomnika. Następnie mechaniczne usunięto nawarstwienia malarskie oraz ze szpachlówek, wykonano dezynfekcję preparatem glono i grzybobójczym oraz oczyszczanie strumieniowo-ścierne z użyciem drobno mielonej fryty szklanej. Kolejnymi etapami prac były: impregnacja pomnika preparatem krzemianowym, oczyszczenie wystających elementów zbrojeń i pokrycie ich preparatami antykorozyjnymi, żyłowanie spękań i wypełnienie ich kotwą chemiczną, rekonstrukcje krawędzi pomnika, uzupełnienie ubytków oraz opracowanie rzeźbiarskie uzupełnień i finalsnie scalenia kolorystyczne z użyciem laserunków. Ostatnim etapem prac przy pomniku było wykonanie powłoki hydrofobowej oraz miejscowej powłoki hydroizolacyjnej.  

Stalowa lotka na szczycie pomnika została oczyszczona z użyciem rozpuszczalników i szczotek. Usunięto produktów korozji tlenkowej, a następnie odtłuszczono powierzchnie acetonem oraz całośc pokryto preparatami antykorozyjnymi. Wypełnione zostały szczeliny pomiędzy podstawą lotki a górną częścią pomnika z użyciem materiału amortyzującego oraz hydroizolacyjnego.

Płytę i postumenty z lastryka poddano dezynfekcji preparatem glono i grzybobójczym oraz oczyszczaniu strumieniowo-ściernym z użyciem drobno mielonej fryty szklanej. Elementy zaimpregnowano preparatem krzemianowym, uzupełniono ubytki specjalistycznymi zaprawami. Finalnie nałożono powłokę hydrofobową oraz miejscowo powłokę hydroizolacyjną. 
 
Tablica mosiężno - stalowa została grutnownie oczyszczona z użyciem metody ablacji laserowej oraz rozpuszczalników do farb olejnych i ftalowych, usunięto produkty korozji tlenkowej.O dtłuszczona płyta otrzymała patynowanie wyrównującego z użyciem płynnego asfaltu.
 
W ramach prac zatwierdzonych przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykonano nową tablicę granitową z inskrypcją, stanowiącą kopię tablicy historycznej.


Pomnik "Ku czci ofiar faszyzmu" powstał na przełomie 1966/67 roku. Upamiętnia mieszkańców Brzeszcz i okolic, którzy byli osadzeni w niemieckich obozach koncentracyjnych i aresztach (wg ustaleń badaczy Państwowego Muzeum Auschwitz Birkenau zidentyfikowano 74 osoby, 27 poniosło śmierć) oraz mieszkańców i mieszkanki (ponad 300 osób), którzy nieśli pomoc więźniom KL Auschwitz, dostarczając żywność, leki, przekazując korespondencję, organizując potajemne spotkania i udzielając wsparcia podczas ucieczek. W 1967 roku Rada Państwa przyznała Miastu Brzeszcze Order Krzyża Grunwaldu III klasy za organizowanie przyobozowego ruchu oporu i za ofiarną pomoc niesioną więźniom obozu.

 

---

Zadanie „Konserwacja pomnika ku czci poległych w walce z faszyzmem zlokalizowanego w Parku Miejskim w Brzeszczach” jest współfinansowane ze środków budżetu Województwa Małopolskiego.