SRK przekazała Gminie Brzeszcze tereny i obiekty byłej KWK Brzeszcze Wschód

Akt notarialny w kancelarii notarialnej w Oświęcimiu podpisał Burmistrz Radosław Szot oraz reprezentujący Spółkę Restrukturyzacji Kopalń S.A. Piotr Bojarski, wiceprezes Zarządu SRK S.A. ds. Zasobów Mieszkaniowych i Zamówień i Dariusz Wójcik – dyrektor Biura ds. Likwidacji Kopalń SRK S.A. Obecni byli także pracownicy SRK, przygotowujący procedurę przekazania mienia: Agnieszka Pieronkiewicz - kierownik Zespołu Projektów Zagospodarowania Nieruchomości i Rewitalizacji, Marek Janus - kierownik Działu Projektów Zagospodarowania Nieruchomości i Wsparcia Sprzedaży oraz Adam Maślanka kierownik Działu Sprzedaży.

Łączna powierzchnia przekazanego gruntu to blisko 65 tys. m² o wartość rynkowej ok. 11,2 milionów złotych. Na przekazanym terenie zlokalizowanych jest kilkanaście obiektów – budynków i budowli zespołu zabudowy szybów Andrzej III i Andrzej IV, m.in. budynki nadszybia i wieże nadszybowe, budynki maszyn wyciągowych, kołowrotu, hala kompresorów i wentylatorów z chłodnią/basenem chłodzącym, budynek stacji sprężarek i transformatorów.

Darowizny dokonano na podstawie art. 23.1 ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, który wskazuje, że przedsiębiorstwo górnicze może dokonać darowizny mienia na rzecz gminy górniczej na cele związane z realizacją urządzeń infrastruktury technicznej lub innych celów publicznych, a także w celu pobudzania aktywności gospodarczej w gminie górniczej.

Taki właśnie cel przyświeca włodarzom Gminy Brzeszcze, którzy od ponad 2 lat podejmują działania przygotowujące Gminę do możliwości pozyskania wsparcia w ramach unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. O szansach  i oczekiwaniach, jakie FST daje gminom górniczym Małopolski Zachodniej rozmawiano podczas spotkania, w którym udział wzięli partnerzy projektu:
- spółka Węglokoks Energia reprezentowana przez Mirosława Gibasa, wiceprezesa ds. rozwoju, Tomasza Łukowicza, dyrektora Departamentu Organizacyjno-Prawnego, Pawła Jarosza, dyrektora Departamentu Operacyjnego;
- Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci „Auschwitz-Birkenau” w osobach Dagmara Kopijasza -Fundatora oraz prezes zarządu Agnieszki Molendy-Kopijasz
- Agencja Komunalna w Brzeszczach reprezentowana przez prezesa Krzysztofa Michalskiego.
Obecni byli także radni Gminy Brzeszcze - Zbigniew Kolasa przewodniczący Rady Miejskiej, Helena Moś, Marek Czopek, Sławomir Drobny, Izabela Miłkowska.

Gościem specjalnym spotkania był Wicemarszałek Józef Gawron, pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Sprawiedliwej Transformacji. Wicemarszałek zadeklarował, że Małopolska Zachodnia to region, który nie pozostanie bez wsparcia. Podkreślił, że środki, które już teraz są zagawarantowane w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dla Małopolski w wysokości ponad 250 milionów euro, są dedykowane własnie takim projektom, jak przedstawiona brzeszczańska koncepcja rewitalizacji - kompleksowym przedsięwzięciom łączącym nowoczesne rozwiązania w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego, wspierającym zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny, z poszanowaniem ograniczonych zasobów środowiska naturalnego i neutralności dla klimatu.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to jedno z narzędzi Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działań UE na rzecz zrównoważonej gospodarki. Jest przeznaczony dla regionów, których gospodarki opierają się w znacznym stopniu na wydobyciu węgla i przemyśle towarzyszącym, a tym samym są narażone na negatywne skutki społeczne transformacji energetycznej. FST przewiduje dla Polski kwotę ok. 4,4 miliarda euro. Władze Małopolski szacują, że z tej puli ok. 250 mln euro trafi do Małopolski Zachodniej, przede wszystkim na wsparcie transformacji energetycznej.

W ten nurt wpisuje się „Koncepcja rewitalizacji nieczynnej Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze Wschód uwzględniająca przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym”, opracowana na zlecenie Burmistrza Brzeszcz przez pracownię 55ARCHITEKCI mgr inż. arch. Anna Szewczyk-Świątek, dr inż. arch. Wojciech Świątek  - zespół pracujący pod kierunkiem dr hab. inż. Anny Ostręga, profesor  Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie (Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami).

Koncepcja uwzględnia rewitalizację terenu pogórniczego z zachowaniem zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i neutralności dla klimatu, realizowanych m.in. poprzez zasilanie w energię i ciepło pochodzące ze źródeł odnawialnych, traktowanie odpadów jako surowców do wytwarzania produktów i energii, skracanie łańcuchów dostaw produktów i usług.
 
W ramach opracowanej koncepcji na terenie byłej kopalni wydzielono trzy strefy: strefę zabudowy historycznej, strefę przedsiębiorczości oraz obszary przyrodnicze. Strefa zabudowy historycznej to obszar, w którym budynki poprzemysłowe powinny zostać zaadaptowane na funkcje usługowe – usług publicznych i komercyjnych, z uwzględnieniem historii obszaru (zarówno z okresu II wojny światowej i pracy w kopalni więźniów podobozu KL Auschwitz-Jawischowitz, jak i okresu PRL, tworzenia i działalności związków zawodowych – „Muzeum Solidarności”). Strefa przedsiębiorczości to obszary mogące przyciągnąć prywatnych inwestorów, być miejscem lokalizacji nowych obiektów – w tym obiektu produkcyjno – magazynowo – usługowego, który mógłby zostać zrealizowany jako obiekt dostarczający pakiet usług komunalnych. Na obszarach przyległego zwałowiska i składowiska zaprojektowano obszary produkcji zielonej energii (np. farma fotowoltaiczna), uprawy przemysłowe (np. uprawy roślin energetycznych), ogrodnicze i przestrzenie rekreacyjne.
 
Opracowanie stanowi podstawę do sformułowania wytycznych do zmiany dokumentów planistycznych oraz opracowania kolejnych, stanowiących uszczegółowienie koncepcji dokumentów m.in. projektowych i budowlanych, będących podstawą do uzyskania dofinansowania i realizacji inwestycji.

Fiszka koncepcyjna dot. rewitalizacji byłej KWK Brzeszcze Wschód została w styczniu 2021 roku wybrana przez Zarząd Małopolski jako jedna z czterech projektów, nad którymi pracowali unijni eksperci Platformy Regionów Węglowych w Transformacji (Platform for Coal Regions in Transition) START. Celem wsparcia było przede wszystkim opracowanie projektów pilotażowych łagodzących skutki społeczno–gospodarczej transformacji energetycznej w zachodniej części Małopolski w zakresie odnawialnych źródeł energii, restrukturyzacji regionów górniczych oraz zagospodarowania terenów nieczynnych kopalń.

Aktualnie Małopolska została zakwalifikowana do kolejnego programu unijnego – exchangeEU. To projekt prowadzony przez Dyrekcję Generalną KE ds. Energii (DG Energy) Komisji Europejskiej, odpowiadającą za zapewnienie Europie bezpiecznej i trwałej energii. Przedsięwzięcie nie oferuje bezpośredniego wsparcia finansowego, a głównie udział w warsztatach i spotkaniach online, w celu wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Gmina Brzeszcze, jako jeden z uczestników projektu, będzie współpracować w tym zakresie z Aragonią w Hiszpanii oraz Uściem w Czechach.
 
Partnerami przedsięwzięcia dotyczącego rewitalizacji terenów byłej KWK Brzeszcze Wschód, koordynowanego przez Gminę Brzeszcze, są Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie, Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, Agencja Komunalna sp. z o .o., Węglokoks Energia sp. z o.o. oraz Tauron Nowe Technologie S.A, który na terenie byłej KWK uruchomił jesienią 2021 roku instalację kogeneracyjną zasilaną gazem pozyskiwanym z Zakładu Górniczego Brzeszcze.