W ubiegłym tygodniu została zdemontowana i przewieziona do konserwatora kapliczka stojąca przy skrzyżowaniu ulicy Ofiar Oświęcimia i Przecieszyńskiej w Brzeszczach. Po zakończeniu prac renowacyjnych zabytek powróci do Gminy Brzeszcze - kapliczka zostanie postawiona na terenie nowo budowanego cmentarza.
Przekazana do renowacji kapliczka to obiekt w typie kapliczek słupowych, w całości wykonana z kamienia - piaskowca.
Centralną część stanowi Grupa Ukrzyżowania, na którą składa się przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego, którego opłakują Matka Boska i Św. Jan w towarzystwie Św. Marii Magdaleny. Postaci trzymają złożone ręce w geście modlitwy a głowy skierowane w kierunku Ukrzyżowanego Chrystusa. Kapliczka datowana jest na 1816 rok.
Pamiątkowa insrypcja wykuta bezpośrednio w na cokole głosi:
Fundatorowie
Cała gromada
tego czasu
Była Pani
Dziedzicka
Dembieńska
Wójt Józef
Tyrna. Pracow
a lata dna
serpna 1816
Jak wskazuje zapis fundatorką była Wiktoria z Klossów Dembińska, właścicielka Brzeszcz w tamtym okresie.
Stan zachowania kapliczki jest zły i wymaga podjęcia zdecydowanych działań konserwatorskich. Obiekt posiada zniszczenia biologiczne oraz mechaniczne. Z uwagi na ekspozycję w miejscu zacienionym w sąsiedztwie drzew na kapliczce zaobserwować można mikrobiologiczne nawarstwienia, które w szczególności na obiektach wykonanych z piaskowca są groźne nie tylko z punktu widzenia estetycznego, lecz mechanicznego, gdyż powodowują destrukcję kamienia.
Innymi czynnikami, które przyczyniły się do powstania ubytków są czynniki mechaniczne. Kapliczka umiejscowiona jest na otwartej przestrzeni bez żadnej osłony przed wiatrem, w sąsiedztwie drogi wojewódzkiej o znacznym ruchu, przez co obiekt narażony jest na czynniki eoliczne oraz drgania spowodowane ruchem pojazdów. Wiatr porywał pyły zalegające ziemię i uderzał nimi o powierzchnię kamienia, ścierając go i szlifując (korozja). Drążył w nim dziury i wgłębienia, usuwał minerały o osłabionej spoistości, zacierając opracowanie rzeźbiarskie i zaokrąglając ostre profile. Kamień uległ także procesom wietrzenia przy udziale czynników atmosferycznych i drobnoustrojów, przenoszonych głównie przez wiatr (transportuje on cząstki gleby, resztki organiczne w postaci opadających liści, szczątków owadów i innych). Powstałe zagłębienia ułatwiły zasiedlenie się najrozmaitszym bakteriom, grzybom, porostom i innym organizmom żywym, a nawet nasionom roślin.
W opracowanym dla kapliczki programie prac konserwatroskich zalecono m.in. usunięcie osłabionych, zdezintegrowanych, elementów poprzez ich odkucie. Oczyszczenie powierzchni kamienia oraz dezynfekcję i dezynsekcję preparatem fungistatycznym (przeciwgrzybiczynym) oraz biobójczym. Miejsca pokryte grubymi nawarstwieniami lub tzw. "fałszywą patyną" zostaną doczyszczone chemicznie oraz odsolone. Kolejnym etapem będzie impregnacja z zastosowaniem środka hydrofilnego. Wykonane zostanie podklejenie odspojonych warstw kamienia oraz montaż zbrojenia w miejscu planowanych rekonstrukcji oraz uzupełnieniach formy rzeźbiarskiej. Do uzupełnienie ubytków formy rzeźbiarskiej posłuży masa sztucznego kamienia. Ważnym elementem prac będzie uczytelnienie tekstu inskrypcyjnego poprzez delikatne przekucie i ewentualne podbicie kolorystyczne farbą. Całość prac zakończy impregnacja hydrofobowa całej powierzchni kapliczki, co pozwoli zachować odrestaurowany obiekt w dobrej formie na najbliższe lata.